Bu çeyizlik el işleri modeli geleneksel el sanatlarında sıkça rastlanan ve salkım tığ oyası, fıstık tığ oyası, kirpik tığ oyası veya halkalı saçak tığ oyası gibi farklı isimlerle anılabilen, zincir ve kirpik veya pıtırcık tekniğinin yoğun olarak kullanıldığı bir tığ oyası modelidir. Özellikle yazma kenarlarında dolgun ve gösterişli duruşu nedeniyle sıklıkla tercih edilir.
Kendine has formu nedeniyle yöresel farklılıklardan dolayı genellikle şu isimlerle anılır.
- Salkım Tığ Oyası: Aşağıya doğru sarkan, dolgun ve birbirine bağlı yapısıyla "salkım" veya "saçak" görünümünü anımsatır.
- Fıstık/Kirpik Oyası: Oyanın alt kısmındaki yoğun ve küçük ilmekli yapı, bazı yörelerde fıstık ya da kirpik (pıtırcık) tekniği olarak adlandırıldığı için bu isimle de anılabilir. Ancak direkt fıstık tekniği olmaktan çok, yoğun sık iğne ve zincir çekilerek oluşturulan halkalardan meydana gelmiştir.
- Halkalı Saçak Oyası: Her bir motif, bir zincir veya halka ile ana zemine bağlanır ve aşağıda saçak şeklinde sonlanır.
Salkım Tığ Oyası Modelinin Özellikleri
- Zemin (Tığ Battı): Beyaz iplikle yapılmış olan motiflerin zemini, pembe ve beyaz ipliklerle tığ battı tekniğiyle hazırlanmış tülbent kenarına sabitlenmiştir.
- Bağlantı: Her bir motif, üst kısımda uzun bir zincir halkası ile yemeni (yazma) kenarındaki tığ battıya bağlanmıştır.
- Motif: Ana motif, aşağıya doğru genişleyen ve kenarları bol zincir çekilip içine sık iğne/kirpik doldurularak oluşturulmuş, dolgun ve damla şeklinde bir yapıya sahiptir.
Salkım Tığ Oyası Modelinin Yapılışı
Tığ oyalarında her usta farklı zincir sayısı ve tığ numarası kullanır. Bu tarifi uygularken, bu videodaki modele ulaşmak için çektiğiniz zincir sayılarını ve atladığınız tığ battı sayısını deneme yanılma yoluyla ayarlamanız gerekebilir. Modelin dolgun görünmesi için kirpikleri yaparken zincirleri çok sıkı çekmemeye dikkat edin.
Tığ Oyası Yapılışı İçin Gereken Malzemeler
- İnce tığ oyası ipliği (beyaz ve kenar için pembe).
- Yazma (tülbent) veya kenarını işlemek istediğiniz kumaş.
- Uygun numaralı bir tığ.
Kenar Hazırlığı (Tığ Battı)
- Yazmanın kenarını tığ battı tekniğiyle hazırlayın. Ggenellikle 2 veya 3 zincir çekilerek tığ ile batıp kapatılır.
- Tığ battının üzerine, pembe renkli üçgenli zemin gibi bir sıra daha yapabilirsiniz. Bu aşama modelin kendisi değil, süsleme veya ikinci zemin katmanıdır.
Motif Bağlantısı (Askı Kısmı)
- İpinizi zemin tığ battıya bir sık iğne ile sabitleyin.
- Motif için uzun bir zincir çekin (bu zincir, oyanın sarkma uzunluğunu belirler, yaklaşık 8-15 zincir olabilir).
- Çektiğiniz zinciri, zemin tığ battıda birkaç tığ battı atlayarak (örneğin 3-4 tığ battı) tekrar bir sık iğne ile sabitleyin. Bu, motifi asacağınız halkayı oluşturur.
- Şimdi, motifin dolgusuna geçmek için zincir halkasının alt kısmına doğru bir veya iki sık iğne yaparak hazırlık yapın.
Motif Dolgusu (Salkım Kısmı)
- Motifin tabanını oluşturduğunuz yerde, kısa bir zincir çekin (örneğin 3-4 zincir).
- Bu zinciri, aynı taban noktasına veya hemen yanına bir sık iğne ile kapatın. Bu, ilk kirpiği (pıtırcığı) oluşturur.
- Şimdi, yan yana gelecek kirpikleri yapmak için bir tırabzan veya uzun sık iğne ile motifin aşağı doğru inen şeklini vermeye başlayın.
- Her tırabzan veya sık iğnenin üzerine tekrar 3-4 zincir çekip aynı noktaya kapatarak veya tırabzanın tepesine batarak yeni kirpikleri yapın.
Yeni Motife Geçiş
- İlk motifin dolgusunu tamamladığınızda, başlangıç noktasına yakın bir yere tekrar bir sık iğne ile sabitleyin.
- Yeni motife geçmek için bir miktar zincir çekerek ilerleyin (bu, iki motif arasındaki boşluğu ayarlar).
- Ardından, Aşama 2'ye geri dönerek yeni motifi bağlayacağınız uzun zincir halkasını oluşturun.