Çeyizlik el işi modellerinden motifli iğne oyası, Türk danteli olarak da bilinir. Anadolu'nun köklü el sanatlarından biri olan iğne oyasının motiflerle zenginleştirilmiş halidir.
Motifli iğne oyasını diğer iğne oyası türlerinden ayıran temel özellikler şunlardır...
Motifli İğne Oyasının Özellikleri
İğne oyası, pamuklu, ipek ya da polyester ipliklerin bir iğne yardımıyla atılan minik düğümler, zülfe olarak da bilinir, biriktirilerek belirli şekillerin oluşturulması tekniğidir. Bu düğümlerle oluşturulan süslemeler, genellikle herhangi bir tekstil ürününün, başörtüsü, eşarp, havlu kenarı, oda takımı vb. kenarına yapılır.
Motifli İğne Oyası İncelemesi
- Şekil, Desenler ve Motifler: İğne oyasında, düz ya da üç boyutlu, havalı olarak yapılabilen bu düğümlerle çiçek, yaprak, kelebek, geometrik şekiller gibi çeşitli motifler oluşturulur. Motifli iğne oyası terimi, bu zengin figürlerin ve desenlerin kullanıldığı oyaları ifade eder.
- Malzeme: Genellikle ipek iplik kullanılsa da, polyester ve pamuklu ipliklerle de yapılabilir. İpliklerin parlaklığı ve inceliği, motiflerin zarifliğini ortaya çıkarır.
- Uygulama Alanı: En sık yazma veya eşarp kenarlarında kullanılır. Ancak mendillerde, yatak örtülerinde ve çeşitli ev tekstil ürünlerinde de görmek mümkündür.
- Anlam Taşıma: Anadolu kültüründe iğne oyaları, sadece bir süs eşyası değil, aynı zamanda kişinin duygu ve düşüncelerini ifade etme aracı olarak da kullanılmıştır. Motifler ve renkler, bir tür sessiz dil yani, örneğin, gelinin yada kaynananın ruh halini simgeleyen motifler oluşturur .
- Bitirme İşlemi: Özellikle havalı ve üç boyutlu motifler yapıldıktan sonra şeklinin bozulmaması ve daha hoş görünmesi için kolalama işlemi yapılabilir.
Motifli iğne oyası, usta bir elin iplik ve iğne kullanarak sabırla ilmek ilmek attığı, doğadan esinlenilmiş zengin figürlerle bezenmiş, görsel açıdan çarpıcı ve kültürel bir değere sahip el sanatıdır.